Statü, bir bireyin kurum veya toplum içerisindeki durumuna verilen addır. Toplumsal statü ise bireyin, içerisinde yaşadığı toplumda sahip olduğu konumu, durumu ve mevkisidir. Örneğin; anne, baba, doktor, yönetici, hademe, zengin, fakir, kız ve erkek toplum içerisinde sahip olunan bazı statülere örnek olarak verilebilir.
Toplumsal ilişkiler sonucu bireylerin toplumdaki bazı statüleri belirlenir. Bir hastanedeki doktor ile temizlikçinin konumları onların toplumda kazandıkları statüdür. Diğer yandan zengin ve fakir doğan iki bireyin toplumdaki statüleri doğuştan gelen statüleridir. Verilen örnekler ışığında toplumsal statüler elde edilişlerine göre iki genel gruba ayrılır.
a) Verilmiş (edinilmiş) statüler
b) Kazanılmış statüler
Verilmiş (edinilmiş) statü, kişinin doğumuyla beraber kazandığı statüdür. Cinsiyet, din servet, ırk, soy bu statülere örnektir. Genellikle doğuştan gelen bu statüler değişmezler. Belirli yaşa ve olgunluğa gelmiş bireyin kendi fikir ve düşünceleri doğrultusunda çabalayarak değiştirebildiği verilmiş statüler de vardır. Örneğin; yoksul doğan birey ömrünün sonuna kadar yoksul kalmak istemeyebilir. Bunun için çeşitli çabalar sarf ederek zengin olabilir. Hristiyan doğan birey daha sonra Müslümanlığı tercih edebilir.
Kazanılmış statü, doğuştan sahip olunmayan, bireylerin emek vererek gösterdikleri çaba sonucu ve deneyimlerle toplumdaki yerlerini belirleyen statülerdir. Anne-baba olmak, eğitim durumu, yapılan meslek, medeni durum kazanılmış statülerdir. Örnek olarak avukat, evli, üniversite mezunu, lise mezunu olmak gösterilebilir. Kazanılan statüler bireylerin tercihlerine göre değiştirilebilir.
Toplum; bireylerden, bireyler de düşüncelerinden ve sahip oldukları statülerden oluşurlar. Her birey toplum içerisinde birden fazla statüye sahip olabilir. Bireyin tanınmasını sağlayan en baskın statüye anahtar statü denir. Örneğin; hastanede doktor olan bir birey aynı zamanda üniversite mezunudur, evli ve çocuk sahibi de olabilir. Bu statüler içerisinde bireyi en iyi tanıtan statü doktor oluşudur ve bu statü bireyin anahtar statüsü olur.
Genel olarak statülerin özellikleri şu şekilde özetlenip sıralanabilir;
- Statüler kazanılabileceği gibi doğuştan gelenleri de vardır.
- Statüleri belirleyen en temel beş kavram; servet, soy, eğitim, dinsel inanış ve cinsiyettir.
- Birey toplumu oluşturur, toplum da statüleri. Statüler toplumlar arası değişkenlik gösterir. Genel olarak az gelişmiş toplumlarda kadın olmak aşağı bir statüdür. Etkin köken veya ten rengi bazı toplumlarda aşağı bazı toplumlarda yukarı seviyede bir statüdür.
- Her bireyin birden fazla statüsü olabilir.
- Sahip olunan statü sayısı bireyin yaşıyla beraber genel olarak artış eğilimi gösterir.
