Sosyolojinin alt dallarından biri de eğitim sosyolojisidir. Sosyolojideki temel kavramların eğitim bilimlerine uyarlanmasıyla oluşan eğitim sosyolojisi özellikle Amerika’da eğitimin uygulanmasında yaşanan sıkıntı ve başarısızlıklar sonucunda ortaya çıkan ihtiyaçtan doğmuştur. En genel tanımıyla eğitim, bireyin davranışlarında kalıcı ve istendik yönde yaşantı yoluyla değişim oluşturma sürecidir. Eğitimi konu edinen, inceleme ve araştırmalarında bilimsel yöntemleri kullanan bilim dalına ise eğitimbilim denir. Toplumu sistemli bir şekilde inceleyen ve bunun sonucunda görüş geliştiren, insanların birbirleriyle iletişim, etkileşim ve davranışlarını konu alan bilim dalına da sosyoloji denmektedir. Eğitim, toplumsal bir mesele olduğuna göre sosyolojiden faydalanmaması kaçınılmaz olacaktır.
Eğitim sosyolojisinin kurucuların biri Emile Durkheim’dir. Eğitimi toplumsal bir olay olarak ele almış, eğitimin toplumda var olan uygulama ve geleneklerin bir sonucu olduğunu savunmuştur. Eğitimin temel görevi bireyleri toplumsallaştırmaktır. Bunun için de toplumsal norm ve değerlerin benimsenmesini sağlayacak olan bir ahlak eğitimi verilmelidir. Böylelikle bireyler toplumca kabul gören değerlere bağlı kalacak toplumsal düzen de bozulmayacaktır.
Max Weber de sanayi ve teknoloji toplumunu ele alarak eğitim sosyolojisine yeni kavramlar kazandırmıştır. Ona göre eğitimin görevi, hızla sanayileşen toplumlara ihtiyaç duyulan uzmanları yetiştirmektir.
Karl Mannheim ise eğitimin ancak ve ancak toplumsal kurumlarla var olabileceğini söyler. Bu nedenle de eğitimin başlıca görevi toplumu oluşturan bireylerin yaşamda daha başarılı olmalarını sağlamaktır.
Eğitim sosyolojisine katkıda bulunan önemli isimlerden bir diğeri de John Dewey’dir. Ona göre eğitim toplumsal değişimi sağlamaktadır. Bu değişimin oluşabilmesi için toplumun ihtiyaçları ve gerçek yaşam göz önünde bulundurulmalı, çocuğa verilen eğitim onu yaşama hazırlamalıdır. Dewey, Okul ve Toplum adlı eseriyle görüşlerini eğitim sosyolojisine önemli bir eser kazandırmıştır.
Eğitim sosyolojisi eğitimle ilgili olan her şeyi toplum ve sahip olunan kültürel değerler çerçevesinde ele alır. Topluma ait bireyler yetiştirilirken aynı zamanda eğitimi uygulayan kişilere bu alanla ilgili araştırma, yöntem ve tekniklerin öğretilmesi amaçlanmıştır. Eğitimle ilgili oluşturulan kuram ve yöntemleri belirleyen unsurlar, eğitim kurumlarının diğer toplumsal kurumlarla olan ilişkileri, okul dışında, çevreden alınan eğitim, sanayi toplumlarında gözlemlenen ve eğitim sosyolojisi alanına giren sorunlardandır.
Eğitim sosyolojisi bir bilim dalı olduğu için yöntem olarak da bilimi kullanır. Özellikle davranış bilimlerinde tercih edilen gözlem, örnek olay, sosyometri, eğitimle ilgili yapılan istatistikler, anket ve görüşmeler sıkça başvurulan yöntemlerdendir.
