İnsanoğlu bu günden 40 000 yıl önce ateşi bulmuş, iki ayak üzerinde dolaşmaya başlamış ve türlü hatta dönemine göre karmaşık sayılabilecek aletler yapmaya başlayıp, ilkelde olsa dini bir inanış geliştirdiği hale tam manasıyla medeni bir varlık haline işte bu dönemde gelir. Yunanca Neos:Yeni ile Lithos: Taş kelime kökünden gelen bu döneme Yeni Taş Çağı adı da verilir. Bunun yanı sıra özellikle ilk ve orta okullarda bu döneme Cilalı Taş Çağı adı da verilir.
Neolitik Devrim veya Evrim
Yaklaşık olarak İ.Ö. 8.000 ile 5.500 yılları arasında yaşandığı düşünülen Neolitik Çağ’da kısaca insanların mağaralardan çıkarak yerleşik bir hayata geçtiği, köyler kurduğu ve çiftçiliğe başladığı dönemdir. İnsan hayatında böylesine köklü bir değişimin bu dönemde gerçekleşmesinden dolayı bazı arkeologlar bu devir için “Neolitik Devrim” adını verir. Veli Sevin gibi bazı arkeologlara göre ise bu değişim bir devrim gibi birden bire olmamış, uzun yıllarca süren bir evrimin sonucu gerçekleşmiştir.
Bu evrimin oluşmasını sağlayan en büyük etken İ.Ö. 12. Yüzyılda son bulan Buzul Çağının ortaya koymuş olduğu şartlardır. Mezolitik dönemi açıkladığımız yazımızda ayrıntılarıyla değindiğimiz bu durumun sonucunda iklim ılımanlaşmış ve bir takım yeni hayvan türleri ile bitki türleri açığa çıkmıştır. Bu hayvan türleri arasında koyun, keçi, domuz gibi küçük ve atik hayvanlar bulunurken; bitki türleri arasında da buğday, arpa gibi tarım ürünleri açığa çıkar. Bu tür tarıma elverişli ürünlerin ortaya çıkması ve iklimin ılımanlaşması ile evcilleştirilmeye uygun hayvanların oluşu insanların mağaralardan çıkarak yerleşik hayata geçmesini sağlamıştır.
Artık insanların yaklaşık 600 000 yıldır geçim kaynağı olan avcılık ve toplayıcılık yerini yavaş yavaş çiftçiliğe bırakmaya başlar. Bu dönemlerde su kaynaklarında yaşanan sıkıntı, insanların su kenarlarında gruplaşmasına ve buralara yerleşmesine neden oldu. Böylece tarihin bilinen ilk köyleri kurulmaya başlandı. Bu köylerdeki evler önceleri güneşte kurutulan ve sağlamlaştırılan çamurlara yapılmaya başlandı. Daha sonra bu çamurlara küçük taşlar, samanlar gibi katkı maddeleri eklenerek daha da sağlamlaştığı öğrenildi. Bu evler kışın içerisini sıcak, yazın ise soğuk tutarak en önemlisi de mağaradakinin aksine rutubetsiz bir ortam yaratarak insan yaşamına uygun bir ortam yaratıyordu.
Seramik Kapların Ortaya Çıkışı
Neolitik Çağın ortalarından önce insanlar, günlük yaşamlarındaki kap ihtiyaçlarını ya ahşaptan ya da oyulmuş taşlardan sağlardı. Neolitik çağın yaklaşık olarak 10.000 ile 7.000 yılları arasında kalan ilk dönemlerine bu yüzden “Aseramik Neolitik” ya da “Seramiksiz Neolitik” veya “Çanak Çömleksiz Neolitik” adı verilir.
Daha sonra insanlar, kile elle biçim verdikten sonra yüksek sıcaklıktaki bir ateşte pişirilmesi sonucu oldukça sağlam bir malzeme elde ettiklerini gördüler ve medeniyet için önemli bir aşama kaydedettiler. Bu döneme de “Çanak Çömlekli Neolitik Çağ” adı verilir. Neolitik devrin bu iki alt bölümünün yanı sıra “Geç Neolitik Çağ” dönemi de bulunur.
