SURİYE TARİHİ – 3

Mert Can DEMİR 4.4k Görüntüleme
4 Dk Okuma

   Suriye, 17 Nisan 1946 günü bağımsızlığını ilan ettikten sonra çok geçmeden kendisini Arap-İsrail Savaşı'nın içinde buldu. 14 Mayıs 1948'de Irak, Mısır ve Ürdün'le birlikte İsrail'e karşı savaşa girişti. Savaşta Suriye'nin içinde bulunduğu “Arap cephesi” mağlup oldu.

   Suriye'de Cumhurbaşkanı Şükrü el-Kuvvetli ve Başbakan Halid el-Azm, 30 Mart 1949'da Genelkurmay Başkanı Hüsnü Zaim'in liderliğindeki darbeyle indirildi. Bundan bir sene önce de Mısır'da Kral Faruk bir darbeyle indirilmiş ve yerine General Necib gelmişti. Arap-İsrail Savaşı'nın mağlupları bir bir indiriliyordu!

   Türkiye'de Kuleli Askeri Lisesi'nde eğitim gören Hüsnü Zaim, Hatay'ın işgali sırasında Fransız kuvvetlerinin yanında yer almıştı. Gerçekleştirdiği darbede ABD, İngiltere ve Fransa tarafından desteklendiği iddia edilir.  Hüsnü Zaim, Suriye'de bu tarihten sonra başlayacak olan “darbe ekolünü” başlatan isimdi. Ülkede kısa aralıklarla çok sayıda darbe yaşanacaktı.

   Hüsnü Zaim, iktidarı boyunca ABD'nin çıkarlarını zedeleyecek bir politika gütmedi. İlginçtir ki, 30 Mart'ta darbeyle gelen Hüsnü Zaim, 14 Ağustos'ta yine bir askeri darbe sonucu koltuğundan oldu. Darbenin lideri, Albay Sami Hinnavi'ydi ve Hüsnü Zaim liderliğindeki darbeye de katılmış bir askerdi. Cumhurbaşkanı Hüsnü Zaim ve Başbakan Barazi ölüm cezasına çarptırıldı. Bir iddiaya göre, darbenin arkasında İngilizler vardı. İngilizler, Hüsnü Zaim'in ABD'ye yakınlaşmasından hoşnut değildi. Bu sebeple de onu indirdiler.

   19 Aralık 1949 tarihinde Albay Edip Çiçekli, Sami Hinnavi'ye karşı düzenlediği darbeyle yönetimi ele geçirdi. Darbenin gerekçesi ise şuydu: “Sami Hinnavi Irak'la ülke menfaatlerine aykırı anlaşmalar yapıyordu.” Darbe sonucunda Sami Hinnavi tutuklandı.

   Edip Çiçekli, ülkeyi baskıcı bir rejimle yönetti. Bazı demokratik hakların kullanılmasını yasakladı. Örneğin, ülkedeki Müslüman Kardeş'lerin temsilciliğini kapattı. Edip Çiçekli'nin baskıcı rejiminden kimse hoşnut değildi ve yer yer isyanlar çıktı. 1954'de başlayan isyan hızla büyümüş ve kontrol edilememişti. Bunun üzerine Edip Çiçekli ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Edip Çiçekli, ancak dört yıl iktidarda kalabilmişti. Edip Çiçekli'nin ardından Cumhurbaşkanlığına Albay Attasi getirildi.

   1958 yılında Suriye, Cemal Abdülnasır yönetimindeki Mısır'la birleşti. Kurulan bu devlete, Birleşik Arap Cumhuriyeti adı verildi. Devlet Başkanlığına da Cemal Abdülnasır getirildi. Cemal Abdülnasır'ın “tek bir Arap devleti” rüyasıyla kurduğu ve genişlemesini ümit ettiği bu devlet fazla uzun ömürlü olmamış; üç yıl sonra 1961 yılında dağılmıştı. Suriyelilerin çekilme gerekçesi şuydu: “Cemal Abdülnasır, Mısır'ı ön plana çıkardı. Suriye'nin lideri olamadı.”

   Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin dağılması, Suriye'de 28 Eylül 1961 günü Abdülkerim Nahlavi önderliğinde yapılan darbeyle gerçekleşmişti. Darbenin ardından ülkede seçim yapıldı. Seçim sonucunda Nazım el-Kudsi Cumhurbaşkanı, Maruf Davalibi ise Başbakan oldu. Ülke, -fazla ara vermeden- 3 Mart 1962'de bir darbe daha geçirdi.

   Baasçıların iktidara gelmesi ise 8 Mart 1963 günü yapılan darbe sonucunda oldu. 4 Ağustos 1963'te Baas Partisi'nin kurucularından Salah Bitar hükümeti kurdu.

   1967'de İsrail'e karşı yapılan savaşta alınan ağır yenilgi ülke siyasetinde dengeleri yerinden oynatmıştı. Bu sırada yönetimde olan Salah el-Cedit ağır bir şekilde eleştiriliyordu. Hafız Esad, 13 Kasım 1970'de Salah el-Cedit'e karşı darbe düzenleyerek yönetimi ele geçirdi. Darbenin ardından Salah el-Cedit tutuklandı. Hafız Esad'ın darbesinden sonra ülkede bir daha darbe yaşanmadı. Ülke bu tarihten itibaren Esad ailesi tarafından yönetildi. Hafız Esad'ın ardından yönetime 17 Temmuz 2000'de oğlu Beşar Esad geldi.

Bu İçeriği Paylaşın
Yorum bırakın

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

Exit mobile version