ÜROLOJİ (Boşaltım Sistemi Hastalıkları) ANABİLİM DALI

Üroloji (Boşaltım Sistemi Hastalıkları) Anabilim Dalı

İdrar yolları ve üreme sistemi (ürogenital) hastalıklarının teşhis ve tedavisi ile ilgilenen tıpta bir anabilim dalıdır. Boşaltım sistemi (idrar yolları), böbrekler, mesane ve idrar kanalından oluşan ve vücut için zararlı maddelerin alılmasında görev alan bir sistemdir.

Üroloji uzmanlığı

Üroloji uzmanlığı İyileştirici Hekimlik (Klinik) Uzmanlık Alanı içerisinde yer alır. Üroloji uzmanı olabilmek için beş yıl ihtisas yapmak gerekir. Üroloji ana uzmanlık dalı içerisinde bir yan dal olan Çocuk (pediatrik) Ürolojisi uzmanlığı için ise beş yıllık Üroloji Uzmanlığı ihtisası yapılması sonrasında üç yıl süren üst ihtisas eğitimi almak gerekir.

Bazı boşaltım sistemi rahatsızlıkları şunlardır:

·    İdrar yolu (böbrek ve idrar torbası) enfeksiyonları

·    İdrar torbası iltihabı (sistit)

·    Testis ve epididium iltihapları

·    idrar kaçırma ve altına yapma

·    Prostat tümörleri

·    mesane tümörleri

·    böbrek tümörleri

·    testis tümörleri

·    İdrar yolları (böbrek,idrar kanalı ve idrar torbası) taşları

·    Nörojenik mesane bozuklukları

·    Testis torsiyonu

·    idrarın idrar torbasından böbreklere geri kaçması (Veziko üreteral reflü)

İdrar yolu enfeksiyonları: İdrar yapmada zorlanma, idrarda kötü koku, sık idrara çıkma ihtiyacı duyma, idrar yaparken sancı hissetme ve bulanık idrar, gibi belirtilerle ortaya çıkan bakteri veya virüs türü mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonlardır. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür. Böbrek ile üretra arasında İdrar yolunun herhangi bir bölümünde ortaya çıkabilir. Enfeksiyonun verdiği rahatsızlık ve semptomlar enfeksiyonun idrar yollarındaki odaklandığı yere göre değişir. Böbreklere yayılırsa hastalık daha ciddi bir durum alır tedavisi güçleşir.

İdrar torbası iltihabı: İdrar torbası (mesane) enfeksiyonudur ve sistit olarak adlandırılır. sık görülen hastalıklardandır.  Diğer idrar yolları enfeksiyonları gibi vakitlice tedavi edilmemesi durumunda yayılabilir ve böbrekleri etkileyebilir. Sistit sıklıkla idrara çıkma ihtiyacı, mesane ve karın ağrısı gibi belirtiler verir.

Mesane tümörleri: İnsanlarda en çok görülen tümörler arasında yer alır. Erkeklerde kadınlardan daha çok görülür. Tümörün ortaya çıkmasında genetik yatkınlık etkilidir. Bunun için görülme sıklığı bölgelere ve toplumlara göre değişir. Mesane tümörleri genellikle ağrısız kanlı idrar yapma, (urgency), idrara sıkışma hissi,  sık idrara çıkma gibi belirtiler verir. Hastalığın ileri dönemlerinde kilo kaybına neden olabilir.

Sigara içme diğer pek çok tümör vakasında olduğu gibi hastalık için risk faktörüdür ve çok tehlikelidir. Mesane tümörleri yaşlılarda daha çok görülür.

Prostat tümörleri:  Erkeklerde mesanenin altında yer alan, üreme sistemine ait bir bez olan prostat üzerinde yerleşik tümörlerdir.  İdrar yapmada zorlanma, kesik kesik idrar yapma, sık idrara çıkma ihtiyacı duyma, idrar yaparken yanma, idrarı tam boşaltamama ve  idrar kaçırma gibi belirtilerle ortaya çıkar. Erkeklerde en çok sık görülen hastalıklardandır. Özellikle 50 yaşın üzerindeki kişilerde çok yaygın olarak görülen ve prostat hastalığı (prostat adenomu) olarak bilinen rahatsızlık iyi huylu prostat büyümesidir. İyi huylu prostat tümörleri bazen kli­nik şikayetlere bile neden olmayabilir. Dikkatli olmalı ve düzenli kontrol olunmalıdır.  Kötü huylu prostat tümörlerinin takibi önemlidir. Bu sebepten 50 yaş üzeri erkeklerin prostat muayenesi yaptır­maları önerilir.

İdrar Tutamama (Enürezis): Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülen, idrarın kontrolsüz, irade dışı kaçırılmasıdır.  Her cinsiyet ve yaşta görülebilir ancak, kadınlarda daha çok görülen bir rahatsızlıktır. idrar tutmayı sağlayan kas yapısı daha güçlü olduğundan erkeklerde az görülür. İdrar kaçırmanın değişik nedenlere bağlı değişik tipleri vardır. İdrar kaçırmanın erkeklerde en yaygın nedeni prostat büyümesidir.  Kadınlarda görülen idrar kaçırmaya doğum, obezite, yaşlılık, menapoza bağlı bağ dokusunun zayıflaması, sigara içme gibi nedenler sayılabilir. Şeker hastalığı da idrar kaçırma da çok etken ve sıklıkla karşılaşılan bir sebeptir. Parkinson gibi nörolojik hastalıklar da hem erkeklerde hem de kadınlarda bu soruna yol açabilir. Hasta kendini kontrol edemez ve farkında olmadan nöbet sırasında idrar kesesini tüm boşaltır.

Nörojenik mesane bozuklukları: Mesane fonksiyonlarını düzenleyen sinirlerde yaşanan bir probleme bağlı olarak ortaya çıkan mesane fonksiyon bozukluklarıdır. Mesane görevlerini tam yapamayınca, idrarın yeteri kadar depolanamaması ve boşaltılamaması, idrar kaçırma gibi idrar bozuklukları yaşanır. Travma veya cerrahi operasyonlar veya yaşanan hastalık sonrasında idrar torbasını çalıştıran sinirleri etkileyen hastalıklara bağlı olarak gelişebilir.

Testis torsiyonu: Testislere yeterli kan iletilememesi nedeniyle ortaya çıkan önemli bir problemdir. Eğer kan iletimine bağlı olarak testiste tamamen kangrenleşme ortaya çıkabilir. Bu durumda oldukça tehlikeli bir durumdur. Düzenli kontrol gerektirir.

Vezikoüreteral reflü: İdrarın üreter ve böbreğe geri kaçışıdır. Daha çok beş yaş altı çocuklarda görülür. Tehlikelidir ve acilen müdahale edilmesi gerekir. İdrarın idrar torbasından geri kaçışını önleyen ve idrar torbası ile üreter arasında bulunan kapakçığın iyi çalışmamasına, yetersiz oluşuna bağlı olarak ortaya çıkar. Bu problem çok sık ve tekrarlanan idrar yolu enfeksiyonlarına da neden olur. Doktor müdahalesi gerekir. anne ve babalar ihmal etmeden çocuklarını doktora götürmelidirler.