Bir vakitler cenke kuşanıp gitmeden yiğide azim, ata talim niyetiyle cirit oynanırken, zaman içerisinde tüfenk icat olup mertlik bozulunca, eğri kılıcın kınında paslanması münasip olunca, atlı kahramanlar meydandan çekilmiş, Cirit’te bir oyun olarak kalmış atalardan yadigar. Bugün spor, oyun dediğiniz asırlardan süzülen gelenektir. eğlencesi elbette vardır ama; Cirit’e oyun deyip geçmek kafi midir?
Yiğitlerle bir ince belli kızlar, akça pakça gelinler salınır gelir… Han gelir Bey gelir. Cirit başladığında sadece bir oyun mudur? göze görülen meydanda… Yoksa yiğitlerin boy gösterip meydan da mağrur salınışı mıdır? Gelinlere kızlara. Ya da kıyasıya bir vuruş mudur? Meydan da yaşanan aslında.
Aynı meydan da Cirit’e bakan hanlar beyler, savaş talimini izler, kızlar yavuklusunu seçer, yiğit savaşın kaderini ölümden hayata doğru yazar, güle oynaya…
Boynu uzun bedevi ata binmiş hünerli yiğitlerin at seyirdişini izleyen, ciritlerin rüzgarla eş savruluşunu gören han, hem sevinir hem güvenir. Cirit’i hakkıyla oynayan yiğitlere sahip hanlığın günü karanlık olmaz, dostu korkmaz, düşmanı karşısında duramaz. Cirit centilmenlik sporudur. Cirit takımları ayrılırken genelde kardeşlerin, akrabaların ve yakın arkadaşların karşı takım da olmasına özen gösterilir. Amaç spordur, gösteridir. Can yakmak, husumet aslan söz konusu değildir. O kadar ileri gider ki bu hoş görü oyuncu yakaladığı rakibini bağışlar. Yakından cirit vurmaz. Ata gelen ya da rakibin kafasına gelen cirit, puan almaz.Atına ve rakibine kaba davranan kişi oyun dışı kalır.
Cirit at ile binicinin birlikte hareket edebilmesiyle güzelleşir. At hem kıvrak hem hızlı olmalıdır. Dört nala koşarken hızla dönebilmeli, aniden fırlayabilmeli, binicisinin eğer üzerindeki eğilip kalkmalarına, komutlarına uyarken çizgi dışına çıkmamalı. Kontrol en üst safhada olmalı. Binici de hem güçlü hem atletik olmalıdır ki, Cirit’i güçlü bir şekilde atabilsin. Ya da fırlatılan Cirit’i yakalayabilsin. Dört nala koşan at üzerinde cirit fırlatmak zordur. Ustalık ister ama dört nala koşan at üzerinde arkadan atılan ciriti yakalamak daha zordur, cesaret ister. Bütün kültürel değerlerimiz gibi Cirit’te tarih boyunca ilerlediğimiz yolculuğumuzda değişmiştir. Zaman Cirit’în kurallarını etkilemese bile işlevini değiştirmiş, dönüştürmüştür. Savaş meydanının talimi olan Cirit gün gelmiş orduların eğitimi olmuş, zaman geçmiş eğlence kültürünün hareketli bir parçasına dönüşmüştür. Bugün ise geleneksel sporlarımız arasında kültürel mirasımızın bir parçası olarak yaşamaktadır.
Köroğlu, cirit atlarının müsabakadan önce davul zurna ile çalınan Köroğlu’nun ritmine uygun binicisiyle yaptığı bir gösteridir. At binicisiyle beraber müziğin ritmine uygun ön ve arka ayaklarıyla yaptığı hareketleri binicisiyle tamamlar. Bu gösteri izleyicileri ve biniciyi, aynı zamanda da atları coşturur.
