İVAN PAVLOV KİMDİR ?
İvan Petroviç Pavlov davranışçı bir psikologdur ve aynı zamanda fizyolog ve hekimdir. 18 Eylül 1849 yılında doğmuştur. 27 Şubat 1936 yılında vefat etmiştir. Pavlov Rus’tur. Pavlov’un tanınmasını sağlayan en büyük çalışması ‘’klasik koşullanma‘’ deneyleridir. Köpekler üzerinde deneyler yapmıştır ve bu deneyler zil + et döngüsü ile gerçekleşmiştir. Et koşulsuz uyarıcıdır ve köpeklerde salyanın salgılanmasını sağlar. Pavlov bu durumdan faydalanarak köpeği zil sesine koşullanmasını sağlamıştır. Böylece bir köpek zil sesi çaldığında bile et gelecek düşüncesi ile salya salgılamaya başlar. Bu olay davranışı şekillendirmeye yepyeni bir soluk getirmiştir. Bir insana yapması gereken ya da yaptırılmak istenen bir durumu klasik koşullanma sayesinde kolayca yaptırabiliriz ve bu sayede insan hayatına fayda sağlamış ya da zarar vermiş oluruz.
KLASİK KOŞULLANMA ( TEPKİSEL ŞARTLANMA )
Klasik koşullanma nasıl yapar bunu açıklamaya çalışalım.
Klasik koşullanmada yer alanları en kısa şekilde ya da örnekler ile açıklayalım:
- Nötr Uyarıcı: Örneğin; ilk etaptaki zil sesi. Zil sesi et ile koşullanmadan önce köpekte herhangi bir farklılık yapmıyordu. Zil sesi ilk hali ile nötr uyarıcıdır.
- Doğal Uyarıcı: Et doğal uyarıcıdır. Eti gören her köpeğin ağzından salyalar akmaya başlar.
- Doğal Tepki: Köpek eti gördü ya o an akan salya doğal tepkiyi oluşturmaktadır.
- Koşullu Uyarıcı: Zil sesi etin geleceğini çağrıştırdığı zaman koşullu uyarıcı konumuna geçer.
- Koşullu Tepki: Köpek bırakın eti zil sesine dahi salya salgılamaya başlar. Bir köpek koşullanma sonucunda salya üretiyorsa buna koşullu tepki denir.
Yukarıda yazılanları resim halinde sunalım.
