ÜMİTSİZLİK

  ya ümitsizsiniz
  ya da ümit sizsiniz.
  ya çaresizsiniz
  ya da çare sizsiniz.

    Bu sözü hayatınızda bir kez bile olsa mutlaka görmüşsünüzdür ya da duymuşsunuzdur. Belki okuduğunuz bir dergide, belki bir kitapta görmüşsünüzdür. Belki de sizi motive etmek isteyen bir öğretmeninizden ya da size inanan bir arkadaşınızdan duymuş olabilirsiniz. Behçet Necatigil’in olan bu söz anlatmaktadır her düşüncenin bireyde hayat bulacağını. Kötü düşünce de iyi düşünce de ancak kişinin içinde ve kişinin isteğiyle oluşur. Ümitsizlik de oluşabilecek düşüncelerden birisidir. Bu kavram çok farklıdır ve insanın yaptığı işlerden soğumasına hatta kendinden bile soğumasına neden olabilecek güce sahiptir. ‘’Ümit insanı yaşatır, yeis ( ümitsizlik ) insanı öldürür.’’ Bu sözle ne anlatılmak istendiği daha iyi aktarılmaya çalışılmıştır.

    Ümidi olmayan insan karamsardır, hayattan zevk almaz ve kendine güven adına herhangi bir şeye sahip değildir. Aynı zamanda ümitsizlik yaşayan insanlar çok sağlıklı bir şekilde düşünemez ve kendileri, gelecekleri ve yakınları için doğru kararlar veremezler.

    Ümitsizliği sınavlar açısından ele alalım. YGS ve LYS’ye hazırlanan ve denemelerden çok kötü alan, ümitsizliğin pençesine düşmüş bir öğrenciyi incelemeye çalışalım. Bu öğrenci çalışmıştır, çabalamıştır; fakat sınav sonuçları istediği yönde gitmiyorsa yavaş yavaş ümidini kaybedebilir. Diyelim ki birinci başarısızlığı kaldırabilir, ikici başarısızlığı kaldırabilir, üçüncüyü kaldırabilir. Peki ya sonra? Sonrasında olacak şey bu başarısızlıklar nedeniyle ümitsizlik yaşaması ve bunun neticesinde de kötü bir kavram olan öğrenilmiş çaresizliği öğrenmesidir. Öğrenilmiş çaresizlik eşittir ben zaten yapamıyorum demektir ve yapamamayı kabul etmektir. Öğrenilmiş çaresizliği anlatan bir örnek paylaşmak istiyorum. Sirkleri hepimiz biliyoruz. Sirklerde birçok hayvan bulunur ve bu hayvanlardan en büyüğü fillerdir. Sirkler çadırlardan oluşur, bazı zamanlarda günü birlik kurulur ve çok çok sağlam olmayabilir betonarme bir yapıya göre ve herhangi bir olaydan etkilenme durumları oldukça yüksektir. Bu olaylardan bir tanesi sirk yangınlarıdır ve sirk yangınlarından en çok etkilenen hayvanlar fillerdir. Filler o büyük cüsselerine rağmen yangında çıkmayı akıl edemez ve yangınlarda yanıp ölürler. Nedeni ise filler öğrenilmiş çaresizliği en iyi öğrenen hayvanlardandır. Filler küçükken eğitilirler ve bu eğitim esnasında kalın bir ip ile sıkı sıkıya bağlanırlar. Filler kurtulmayı bir dener, iki dener, üç dener ve daha sonra ipten kurtulamayacaklarını, kaçamayacaklarını anlarlar. İşte bu file iyice öğretildikten sonra filler büyür, yetişirler ve incecik bir iple bağlarlar onları sirkte; fakat filler kaçmazlar yangın çıksa dahi. Öğrenilmiş çaresizliği öğrenmişlerdir bir kez ve bunun üstesinden gelemezler. Yangında yanarak  can verirler. İşte verdiğimiz örneğe de bakarsak öğrenilmiş çaresizlik çok kötü ve tehlikelidir. Bir insanın buna düşmemesi gerekiyor. Neden mi? Çünkü insan diyoruz, insan her zaman umuttur. Bizi başka şeylerden ayıran en mükemmel özelliğimizdir insan olmamız. İçimizde ne kadar ümit yeşertirsek ancak o kadar mutlu oluruz. Umudumuzu kaybettiğimiz anda bir bakmışız bizde çökmeye yüz tutmuşuz. YGS ve LYS sınavına girecek olan birey bu olayın üstesinden kendisi gelemiyor ve başarısızım etiketini kendine yapıştırıyorsa ona destek verilmelidir. Ancak dışarıdan gelebilecek güçlü bir destek onu iyi edecektir. Bu öğrenci için yapılabilecek birkaç iyilik:

• Öğrencinin kendisinin farkına varmasına yardımcı olunuz.

• Yapabilecekleri konusunda cesaretlendiriniz ve mümkün olduğu kadar olumlu yaklaşınız.

• Pes edeceği durumlarda bile pes etmemesi için uğraşın; fakat bu öneriler onlara boş vaatler verin anlamına gelmemektedir. Buna özen gösteriniz.

• Birlikte ilgi ve ihtiyaçlarını belirleyiniz.

• Hangi öğrenme onun için faydalı bunu saptayınız. Anlatım mı, bireysel çalışma mı, vs.

• En öncelikli görev kişinin kendisiyle barışmasını sağlayın.

    Yukarıdaki adımlar sadece birkaç küçük öneridir. Bunlar bireylere göre geliştirilerek sunulmalıdır; çünkü her birey farklıdır. Genellemeler her bireye uymayabilir. Ümitsizlikle baş etmek hayatı çok güzel yönde etkileyecektir. Bu konuda başarılar…