Pekiştirme uyarıcı – tepki ikilisinin ardından gelen karşılık verme konusu içinde yer almaktadır. Pekiştirme davranışların devamlılığı için gerekir. Davranışlarda süreklilik sağlamak için pekiştirmelere ihtiyaç duyulmaktadır. Pekiştirmeler farklı şekillerde sunulmaktadır. Uyarıcı ve tepkiler ya da bireyler değiştikçe tarifeler de değişiklik göstermektedir.
Tarifeler:
- SÜREKLİ PEKİŞTİRME: Pekiştirme tarifelerinden sürekli pekiştirme, her davranış sonunda yapılan pekiştirmedir. Davranış ve hemen o davranışın pekiştirilmesi şeklinde gerçekleşir. Bu pekiştirmenin kullanıldığı zamanlar davranışın kazandırılmaya çalışıldığı ilk zamanlardır. Bir davranış kazandırılırken sürekli pekiştirme kullanmak o davranışın kolayca kazanılmasını sağlar; fakat aynı davranış ilerleyen zamanlarda sürekli pekiştirilmemelidir. Davranışın kazanıldığı anlaşıldığında farklı tarifelere geçmekte fayda vardır. Aksi takdirde davranışın devamında sıkıntı yaşanır, yani sürekli pekiştirme sönme durumunu en kolay yaşayacak pekiştirme tarifesidir.
- SÜREKLİ OLMAYAN PEKİŞTİRME: Sürekli olmayan pekiştirmeye bazı kaynaklarda kısmi pekiştirme denilmektedir. Bu pekiştirme tarifesinde pekiştirme sürekli değildir, yani belli bir oran ya da süre aralığı mevcuttur. 4 adet sürekli olmayan pekiştirme türü vardır. Bunlar:
- Sabit Oranlı Pekiştirme: Bu pekiştirme türünde oran vardır ve bu oranın sayısı bellidir. Örneğin; bir çocuk bir aletin düğmesine bastığında 3 adet top düştükten sonra 1 adet şeker düşüyorsa sabit oranlı pekiştirmedir.
- Değişken Oranlı Pekiştirme: Bu pekiştirme türünde de bir oran vardır; fakat bu oranın ne kadar olacağı davranış öncesinde kestirilemez. Örneğin; bir çocuk bir aletin düğmesine bastığında ilk etapta 2 top sonra 1 şeker, ikinci etapta 4 top sonra 1 şeker, üçüncü etapta 7 top sonrasında 1 şeker düşer. İşte bu tür pekiştirmeye değişken oranlı pekiştirme denilir, yani çocuk aletle oynadığı sürede ne kadar top sonrasında şeker düşeceğini bilemez. En güçlü pekiştirme türüdür ve sönmeye karşı oldukça dirençlidir.
- Sabit Aralıklı Pekiştirme: Bu pekiştirme türünde zaman kullanılmaktadır. Örneğin; bir çocuk bir aletin düğmesine basınca da basmayınca da 5 dakikada bir şeker düşerse sabit aralıklı pekiştirmeye girmektedir.
- Değişken Aralıklı Pekiştirme: Bu pekiştirme türünde değişen zaman aralıkları kullanılmaktadır. Örneğin; birleştirilmiş ders sistemini benimseyen bir profesörün ders süresinin sürekli değişmesi. Bazen 50 dakikada, bazen 55 dakikada, bazen de 75 dakikada dersi işlemesi.
