“Birden vapurun bacasından, hayvani bir tınıyla, vhuuup diye kulakları sağır eden ve rıhtımdan ayrılışı bildiren o tuhaf ses duyuldu. Elleriyle küpeştenin tahtasını sımsıkı kavradı Ahmet Reşat, vapurun düdüğünün kendi sesini bastıracağından emin, etrafındakilerden hiç utanmadan tüm gücüyle haykırdı:
– Elveda İstanbul! Elveda şehrim!”
1920’li yıllar… İstanbul işgal altında… Ve bu esir şehirde bir konak… Osmanlı’nın son maliye nazırı Ahmet Reşat’ın konağı…
Konakta ve o dönem ülkede yaşananları konu edinen bu roman biyografik özellikler taşımaktadır. Ayşe Kulin, üç nesil önceki aile hikâyesini yazmak için mektuplardan, hatıratlardan, çeşitli kitap ve belgelerden yararlanmış, kurguyla gerçeği bütünleştirmiştir. Yazarın annesinin doğumuyla sona eren kitap “Umut” adlı romanla kaldığı yerden devam etmiş kendi hayat hikâyesinin kırk yılını konu edinen “Hayat” ve “Hüzün”le seriyi tamamlamıştır.
Ahmet Reşat konakta teyzesi Saraylıhanım, eşi Behice, kızları Leman ve Suat, ev işleri ve kızlarla ilgilenen Mehpare, yeğeni Kemal’le yaşamaktadır. Kemal Sarıkamış’tan sağ çıkabilmiş fakat vereme yakalanmıştır. Osmanlı Devleti’nin sadık bir memuru olan Ahmet Reşat’ın aksine Kemal, önce İttihatçılardan olup sonra onlardan bağını kopararak millicilere katılmıştır. Konakta olduğu gibi toplumda da aynı ikilem var olmaktadır. Hatta bu ikilem Ahmet Reşat’ın okuduğu bir mektup sonucu zihninde de yaşanmaktadır. Kemal siyasi suçlu olduğu için dışarı çıkamamakta bu nedenle bakımı hastane yerine evde Mehpare tarafından yapılmaktadır. Milli mücadelenin ilk günlerinden sonuna kadar geçen süreci işleyen romanda hem tarihi olaylar hem de konaktaki ilişkiler anlatılmıştır.
Genellikle biyografi tarzında yazan yazarın üslubunun diğer kitaplarında olduğu gibi Veda’da da okurları sürükleyeceğini, gerçek olaylardan yararlanıldığı için kitaba daha çok çekeceğini düşünüyorum. Romanlardan esinlenerek dizi yapma modasının yaşandığı şu günlerde, Veda romanı da diziye uyarlanmış. Bu Ayşe Kulin’in diziye uyarlanan ilk romanı değil. Daha önce Köprü romanı da dizi olarak ekranlara taşınmıştı. Mehmet Aslantuğ’un, Ahmet Reşat’ı canlandıracağı dizinin kitap kadar başarılı olmasını umuyorum.
